Αυθαίρετα: καμπανάκι για όλες τις τακτοποιήσεις, οι προθεσμίες και τα πρόστιμα

Συνολικά περισσότερα από 1.200.000 αυθαίρετα όλων των κατηγοριών μπήκαν σε διαδικασία τακτοποίησης με πρόστιμο από το 2017 και από αυτά, από το 2021 έως σήμερα που έχει σταματήσει η υπαγωγή αυθαιρέτων της κατηγορίας 5 για ιδιωτικά ακίνητα, έγιναν κοντά στο μισό εκατομμύριο υπαγωγές αυθαιρέτων των άλλων κατηγοριών, οι οποίες  αφορούν κυρίως σε αλλαγές χρήσης και ημιυπαίθριους χώρους. Μετρά αντίστροφα ο χρόνος για το τέλος υπαγωγών αυθαιρέτων για όλες τις κατηγορίες και ξεκινούν κατεδαφίσεις. Οι προθεσμίες και τα πρόστιμα.

Τα πρόστιμα αυθαιρέτων για τις κατηγορίες που είναι ανοιχτή η υπαγωγή σε τακτοποίηση υπολογίζονται ανάλογα με το εμβαδό, τη χρονολογία ανέγερσης και την Αντικειμενική Αξία. Επίσης για όσα αυθαίρετα δηλωθούν μετά την 1η Οκτωβρίου 2024 μέχρι τις 31 Μαρτίου 2026 το πρόστιμο αυξάνεται επιπλέον κατά 5% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Απομένουν λίγοι μήνες ακόμα για να εκπνεύσει η προθεσμία με την οποία προβλέπεται η τακτοποίηση αυθαιρέτων, που κατασκευάστηκαν μέχρι τις 27 Ιουλίου του 2011. Συγκεκριμένα η προθεσμία λήγει τέλος Μαρτίου του 2026 και όπως έχει δηλώσει η ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος δεν προτίθεται να δώσει καμία παράταση. Για τους αυθαιρετούχους που έχτισαν μετά το 2011, που αποτελεί την κόκκινη γραμμή, δεν προβλέπεται διατήρηση και ειδικά για όσους έχουν ανεγείρει ακίνητο από τις αρχές του έτους, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας αναμένεται να προχωρήσει από το φθινόπωρο σε κατεδαφίσεις.

Υπενθυμίζεται ότι για τα μεγάλα αυθαίρετα – κατηγορίας 5, έχει σταματήσει η διαδικασία της τακτοποίησης τους και σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του αρμόδιου υπουργού Περιβάλλοντος δεν πρόκειται να επανέλθει σχετική ρύθμιση για την τακτοποίηση τους, μέχρις ότου υλοποιηθεί η κατεδάφιση αυθαιρέτων.

Με αυτόν τον τρόπο, η πολιτεία στέλνει το μήνυμα ότι: «καμία αυθαιρεσία, κανένα αυθαίρετο που έγινε μετά τις 28/7/2011 δεν πρόκειται ποτέ να γίνει ανεκτό και δεν πρόκειται ποτέ να νομιμοποιηθεί και μπαίνει ένα τέλος στη νοοτροπία μεγάλης μερίδας πολιτών, που θεωρούσαν διαχρονικά μέχρι σήμερα, ότι μπορούν να χτίζουν αυθαίρετα που σε βάθος χρόνου το κράτος θα τα νομιμοποιήσει».

Επομένως όσοι πολίτες έχουν προβεί σε παλιές αυθαιρεσίες πριν το 2011, θα πρέπει να απευθυνθούν σε μηχανικό προκειμένου να υπαχθούν στον τελευταίο νόμο περί αυθαιρέτων του Ν. 4495/2017 και να τακτοποιήσουν τις πολεοδομικές παραβάσεις τους.

Τι ισχύει με τα αυθαίρετα που κτίστηκαν πριν τις 27 Ιουλίου του 2011;

Για τις πρώτες τέσσερις κατηγορίες ο χρόνος μετρά αντίστροφα, με την κλεψύδρα νααδειάζει τον Μάρτιο του 2026.

Η διαδικασία τακτοποίησης πραγματοποιείται μέσω της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου.

Ειδικότερα, οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων κατηγορίας 1 – 4, που έχουν ενταχθεί στη ρύθμιση τακτοποίησης, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η διαδικασία θεωρείται ολοκληρωμένη μόνον όταν ο ιδιοκτήτης του ακινήτου έχει ολοκληρώσει την Ηλεκτρονική Ταυτότητα της ιδιοκτησίας του, δηλαδή η μη έκδοσή της θα ισοδυναμεί με μη τακτοποίηση της αυθαιρεσίας. Επομένως, για τη μεταβίβαση του ακινήτου, προϋπόθεση είναι η τακτοποίηση και η έκδοση Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου.

Τα πρόστιμα υπολογίζονται ανάλογα με το εμβαδό, τη χρονολογία ανέγερσης και την Αντικειμενική Αξία. Επίσης για όσα αυθαίρετα δηλωθούν μετά την 1η Οκτωβρίου 2024 μέχρι τις 31 Μαρτίου 2026 το πρόστιμο αυξάνεται επιπλέον κατά 5% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Ποιες ευνοϊκές ρυθμίσεις ισχύουν για όσους δηλώσουν άμεσα τα αυθαίρετα τους;

1. Εξόφληση προστίμων σε 100 δόσεις.

2. Μείωση 20% σε όσους θα πληρώσουν εφάπαξ το πρόστιμο.

3. Μείωση 10% σε όσους θα καταβάλουν το 30% του προστίμου.

4. Δόσεις με 50 ευρώ τον μήνα.

5. Παράταση επιπλέον δύο ετών στην τακτοποίηση αυθαίρετων σε όσους αδυνατούν οικονομικά να πληρώσουν τα πρόστιμα.

6. Επιπλέον μείωση σε όσους έχουν μία και μοναδική κατοικία.

7. Μειώσεις από 15% έως και 30% σε πολλές ευπαθείς ομάδες πληθυσμού, όπως ΑμεΑ, πολύτεκνοι, τρίτεκνοι, άνεργοι, δικαιούχοι εισοδήματος κοινωνικής αλληλεγγύης, παλιννοστούντες.

8. Δυνατότητα νομιμοποίησης αυθαιρέτου σε εξ αδιαιρέτου οικόπεδο εντός σχεδίου, χωρίς τη συμφωνία όλων των συνιδιοκτητών.

9. Εκπτωση 30% σε όσους έχουν αυθαίρετο σε οικισμό που έχει χαρακτηριστεί «στάσιμος».

10. Εκπτώσεις έως 60% σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας.

11. Μείωση 30% έως 50% για κτίσματα που ολοκλήρωσαν την ενεργειακή αναβάθμιση.

Ποιο είναι το ποσό τουπαραβόλου που πρέπει να πληρωθεί με τη δήλωση αυθαιρέτου;

α) 250 ευρώ για αυθαίρετη κατασκευή/χρήση μέχρι 100 τ.μ.

β) 500 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 100 τ.μ. και μέχρι 500 τ.μ.

γ) 1.000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 500 τ.μ. και μέχρι 2.000 τ.μ.

δ) 4.000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 2.000 τ.μ. και μέχρι 5.000 τ.μ.

ε) 10.000 ευρώ για κτίριο/χρήση μεγαλύτερα των 5.000 τ.μ.

Διευκρινίζεται ότι το πρόστιμο υπολογίζεται ανάλογα με το μέγεθος, την τιμή ζώνης της περιοχής, την παλαιότητα και άλλα πολεοδομικά μεγέθη.

Πως θα πιαστούν τα νέα αυθαίρετα που κατασκευάστηκαν μετά το 2011;

Δημιουργούνται ειδικά κλιμάκια που θα πραγματοποιούν εντατικούς ελέγχους, επίγειους αλλά και απόαέρος, με χρήση δορυφορικών εικόνων, αεροφωτογραφήσεις και drones, προκειμένου να εντοπίσουν πολεοδομικές παρανομίες. Παράλληλα, σε μια νέα ψηφιακή πλατφόρμα θα καταχωρίζονται πολεοδομικές παρανομίες, οι οποίες θα προκύπτουν έπειτα από καταγγελίες πολιτών.

Πως θα λειτουργήσει το νέο ηλεκτρονικό σύστημα εντοπισμού και ελέγχου από Ελεγκτή Δόμησης;

Το ΤΕΕ σε συνεργασία με το ΥΠΕΝ θα λειτουργήσουν νέο ηλεκτρονικό σύστημα, μέσα από το οποίο θα γίνεται μετά την καταγγελία ταχεία κλήρωση ελεγκτή δόμησης για άμεσο έλεγχο κάθε καταγγελίας και την επιβολή προστίμου σε κάθε περίπτωση διαπίστωσης αυθαίρετης κατασκευής.

Σημειώνεται ότι με υπουργική απόφαση του ΥΠΕΝ, η οποία δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ (αριθ. 2871, τεύχος Β΄ 5 Ιουλίου 2019), με τίτλο «Διαδικασίες εντοπισμού και επιβολής κυρώσεων αυθαιρέτων κατασκευών και χρήσεων του Τμήματος Δ’ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΥΘΑΙΡΕΤΗΣ ΔΟΜΗΣΗΣ του ν. 4495/2017», καθορίζονται οι όροι και οι διαδικασίες ανάπτυξης πληροφοριακού συστήματος και διαχειριστής του συστήματος για τον εντοπισμό αυθαίρετων κατασκευών, από το ΤΕΕ, όπως επίσης οι κανόνες ορισμού με ηλεκτρονική κλήρωση Ελεγκτών Δόμησης, οι διαδικασίες ελέγχου και οι αποζημιώσεις τους.

Ποες οι κυρώσεις και ότε θα γίνονται κατεδαφίσεις;

Κατά της έκθεσης αυτοψίας, ο ενδιαφερόμενος θα μπορεί να ασκήσει προσφυγή στο Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων Β’ εντός δέκα ημερών από την τοιχοκόλληση της έκθεσης αυτοψίας στο ακίνητο. Η προσφυγή θα πρέπει να συνοδεύεται από αποδεικτικό καταβολής υπέρ του «Πράσινου Ταμείου» παραβόλου, το οποίο θα επιστρέφεται σε περίπτωση που η προσφυγή γίνει δεκτή, εν όλω ή εν μέρει.

Κατεδαφίσεις και κυρώσεις

Ο αυθαιρετούχος από τη στιγμή που θα γίνει η αυτοψία θα έχει περιθώριο 10 ημερών για να αποδείξει τη νομιμότητα της κατασκευής. Διαφορετικά το υπουργείο Υποδομών θα πρέπει να την κατεδαφίσει σε έναν μήνα. Θα δίνεται ωστόσο δυνατότητα προσφυγής κατά του πρωτοκόλλου κατεδάφισης στο εφετείο, που θα πρέπει να εξετάσει την υπόθεση και να εκδώσει απόφαση εντός δυόμισι μηνών. Εκτός από την κατεδάφιση θα επιβάλλονται επίσης πρόστιμα ανέγερσης και μη έγκαιρης κατεδάφισης, ποινικές κυρώσεις, αναστολή της άδειας λειτουργίας της οικονομικής δραστηριότητας και διακοπή ρευματοδότησης.

Πάντως, σε περίπτωση οικειοθελούς κατεδάφισης θα διαγράφεται το 50% του προστίμου ανέγερσης ενώ θα παύει και η ποινική δίωξη. Σε περίπτωση που ο ιδιοκτήτης προβεί στην κατεδάφιση των αυθαιρέτων κατασκευών μετά την παρέλευση της προθεσμίας τα πρόστιμα ανέγερσης θα μειώνονται ανάλογα με το πότε θα γίνει η κατεδάφιση.

Χωρίς πρόστιμο και οριστική η κατεδάφιση

Η απομείωση των προστίμων δεν θα εφαρμόζεται στις περιπτώσεις αυθαιρέτων σε δάση, δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις, στον αιγιαλό, την παραλία κλπ., σε προστατευόμενες περιοχές Natura και σε περιπτώσεις εργασιών που εκτελούνται επ’ αυτοφώρω.

Τα στοιχεία υπαγωγών αυθαιρέτων

Στην πλατφόρμα του ΤΕΕ η συμμετοχή των ιδιοκτητών είναι αυξημένη. Μάλιστα, η χρονιά που έγιναν οι περισσότερες υπαγωγές ήταν το 2020 και αυτό γιατί τότε εξέπνευσε η προθεσμία να τακτοποιηθούν τα αυθαίρετα κατηγορίας 5. Πρόκειται για τα αυθαίρετα με μεγάλες παραβάσεις η χωρίς οικοδομική άδεια.

Ειδικότερα, το 2017, με τον 4495/17, μπήκαν σε διαδικασία τακτοποίησης 18.241 αυθαίρετα, το 2018 247.930, το 2019 ακόμα 166.205 αυθαίρετα και το 2020 επιπλέον 374.464 αυθαίρετα. Δηλαδή συνολικά έγιναν 806. 840 υπαγωγές αυθαιρέτων Το διάστημα από το 2017 έως το 2020 μπορούσαν να μπουν σε διαδικασία τακτοποίησης και οι πέντε κατηγορίες αυθαιρέτων. Από το 2021 που εξέπνευσε η προθεσμία για τη κατηγορία 5, τα στοιχεία δείχνουν πως μπήκαν σε ρύθμιση 132.974, το 2022 ακόμα 127.271 κτίσματα, το 2023 επιπλέον 120.636, ενώ από τον Ιανουάριο μέχρι σήμερα έχουν μπει σε ρύθμιση 59.699 αυθαίρετα. Δηλαδή περίπου 440.000 νέες υπαγωγές αυθαιρέτων ενώ η διαδικασία υπαγωγών είναι ανοιχτή και συνεχίζεται.

Οι περισσότερες παρεμβάσεις αφορούν σε αλλαγές χρήσης και ημιυπαίθριους χώρους, κατέχοντας μάλιστα σημαντικό μερίδιο στην πίτα των κτισμάτων που έχουν κάνει υπαγωγή στην πλατφόρμα του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, καθώς αποτελούν 1 στις 3 δηλώσεις.

πηγή :

03.09.2024

ecopress.gr